Bij een schrijfprobleem denk je misschien aan een writer's block of aan hoe moeilijk het was om tussen de lijntjes te schrijven. Maar je kunt ook spreken van een schrijfprobleem wanneer je als schrijver er een potje van maakt, bijvoorbeeld uit tijdgebrek. Tuurlijk, je kunt te laat begonnen zijn of iets met spoed moeten produceren. Vaker is de oorzaak van tijdgebrek een moeizaam verlopen schrijfproces.

Van initieel idee tot eindproduct

Als vanouds wordt het schrijfproces voorgesteld als een lineair traject. Dat zie je terug in het schrijfonderwijs op de middelbare school. Schrijf eerst voor jezelf een schrijfopdracht, een plan waarin je het doel, het thema en het publiek opneemt. Vervolgens moest je dit plan stap voor stap uitwerken en daarbij hopen dat je je gedachten helder onder woorden weet te brengen in vloeiende en grammaticaal foutloze zinnen.

Schrijven is jongleren

Deze benadering is reeds in de 80er jaren onderuit geschoffeld toen onderzoekers Flower & Hayes met behulp van een hardop schrijfmethode gingen kijken wat er zich werkelijk afspeelt in het hoofd van tekstschrijvers. Gedurende het schrijven moesten de proefpersonen  al hun gedachtes uitspreken. Geconstateerd werd dat schrijvers deelprocessen als plannen, formuleren en redigeren niet stapsgewijs doorlopen maar voortdurend al probleem-oplossend van het ene naar het andere deelproces hoppen, daarbij telkens weer informatie verwerkend uit eigen kennis en de zogenaamde taakomgeving zoals hetgeen je hebt opgeschreven. Sturende factor in dit gehele proces is wat de onderzoekers de monitor noemen. Dat is een soort van schakelbord waarmee je bewust of onbewust bepaalt wanneer je van subproces wilt/moet switchen.

Sisifus-arbeid

Naast alle fraaie inzichten biedt dit model ook een middel om schrijfproblemen in kaart te brengen. Waardoor is de tekstschrijvers vast komen te zitten? Een vaak voorkomend - een tijdrovend - knelpunt is een overmatige focus op het redigeren waardoor je eindeloos blijft herformuleren. Voor dergelijke situaties luidt dan ook het advies om niet te lang te blijven hangen bij formuleringen en vaker te switchen.